Atık Akümülatör Depozito Uygulaması Sistemi
Akümülatör Depozito Sistemi Uygulamaları
Mevzuat:
Çevre Kanunu “EK Madde 11”,
Depozito Sistemi Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esaslar (29Haziran2020 - T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı)
01.01.2023 Yürürlük-Depozito Sistemi Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esaslar Değişiklik
Depozito Bedellerine KDV eklenmesi-Gelir İdaresi Başkanlığı
Tanımlar;
Piyasaya Süren: Akümülatör üreten, (imal eden, ürüne adını, ticaret markası veya ayırt edici işaretini koymak suretiyle kendini üretici olarak tanıtan) gerçek ve tüzel kişiyi, üreticinin Türkiye dışında olması halinde ithalatçıyı; ayrıca ürünün tedarik zincirinde yer alan, faaliyetleri ürünün güvenliğine ilişkin özelliklerini etkileyen gerçek ve tüzel kişiyi,
Satış Noktası: Akümülatör ürünlerinin dağıtımını ve satışını yapan işletmeler, bayiler ve araç bakım ve araç onarım yerlerini,
Bayi: Piyasaya sürenlere ait akümülatörleri piyasaya surenler adına satış noktaları da dahil tüketicilere/kullanıcılara dağıtırım ve/veya tedarik edilmesini sağlayan gerçek/tüzel kişileri,
Bilgi sistemi: Bu Usul ve Esaslar kapsamındaki depozito uygulamalarına ilişkin bildirimlerin gerçekleştirileceği ve depozito uygulama planlarının sunulacağı ve Bakanlıkça depozito uygulamalarına yönelik hazırlanacak diğer bilgi sistemlerini,
Depozito bedeli: Ürün bedelinden ayrı olarak akümülatöre yönelik belirlenmiş iade/teslim bedelini.
Depozito uygulama planı: Depozito sisteminin işleyişine yönelik idari, mali, teknik hususlar ile izleme ve kontrol çalışmalarını içerecek şekilde hazırlanan uygulama planını,
Depozito yönetim sistemi: Bakanlıkça belirlenen ve belirli bir depozito bedeli alınarak piyasaya sürülen ürünlerin tüketimleri/kullanımları sonrasında iade alınması ve depozito bedelinin geri ödenmesine dayalı sistemi,
Teminat Bedeli: Depozito Uygulama Planı kapsamında kurulan sistemin sürekliliğini sağlama maliyetine eşdeğer karşılıktaki mali kaynağı,
ifade eder.
Piyasaya sürenlerin yükümlülükleri (Üretici ve ithalatçılar)
Akümülatörleri piyasaya sürenlerin, bu Usul ve Esasların gerekliliklerini sağlayacak şekilde depozito sistemlerini kurmaları gerekmektedir.
Depozito uygulama planları (Kanunun ek-1 sayılı listesinde yer alan akümülatör kategorileri için ayrı ayrı olacak şekilde) hazırlanmalı, Depozito sisteminin öngörülen mali boyutu ve bu doğrultuda belirlenen teminat depozito uygulama planında gösterilmeli ve Entegre Çevre Bilgi Sistemi (EÇBS) sistemi üzerinden Bakanlığa sunularak onay alınmalı ve bu sistem çerçevesinde depozito uygulamaları ve bildirimleri gerçekleştirilmelidir. Bu bildirimlere esas belgeler 10 yıl süre ile saklanmalıdır.
Depozitolu olarak piyasaya sürülen akümülatörlerin geri alınmasına yönelik kabul kriterleri de dâhil tüm süreç depozito uygulama planında gösterilmeli ve bu kriterler hakkında ilgili taraflar bilgilendirilmelidir.
Depozito sistemine tabi tutulan Akümülatörlerin üzerinde veya etiketlerinde açıkça görünür, okunaklı ve kolay silinmeyen/bozulmayan “Depozitoludur” ibaresi bulundurmalıdır (Atık Pil ve Akümülatörleri Kontrolu Yönetmeliğinde belirlenen etiketleme ve işaretlemeye ilişkin kurallara uyulmalıdır. Ekte verilmiştir.)
Depozito Bedelleri her yıl başında T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından belirlenir.
Depozito uygulamaları kapsamında tahsil edilen ve geri ödemesi yapılan depozito bedellerine ilişkin mali kayıtların tutulması zorunludur.
Piyasaya sürenlere iade edilmeyen depozitolu akümülatörlere ait depozito bedellerinden kar niteliğindeki gelirin yönetiminin çevre mevzuatı hükümleri kapsamında gerçekleştirilmesi esastır. Bu depozito bedelleri ve bu bedellerin kullanımına ilişkin hususların kayıtları tutulur ve Bakanlıkça talep edilmesi halinde ayrıca raporlanır.
Faturaların altında “Depozitoludur” ibaresi yer almalıdır.
İade alınan atık akümülatörler için geri alım belgeleri hazırlanır.
Depozitolu akümülatörlerden kendisine iade edilenler için, tahsil ettiği depozito bedeli akümülatörü iade edene ödenir.
Tüketicilere/kullanıcılara yapılan satışlarda akümülatörün depozito bedeli satış belgelerinde gösterilmek sureti ile tüketicilere/kullanıcılara yansıtılır.
Piyasaya arz edilecek araçlar ile elektrikli ve elektronik eşyaların orijinal eşya/parçası olarak kullanılan akümülatörler için (piyasaya sürenler tarafından GEKAP beyanı yapılır,) depozito bedeli tahsil edilmez.
GEKAP Yönetmeliği hükümlerine göre, İthalatı gerçekleştirilen akümülatörler GEKAP’ a tabi tutulmaktadır. İthalatı gerçekleştirilen akümülatörlerden, bir eşya ile birlikte veya doğrudan ihraç edilen akümülatörlerin toplamaya esas miktardan düşülebilmesi ve için GEKAP ve Depozito Uygulaması’ nın yeniden değerlendirilmesi-mahsuplaşma ve iade için ihracat belgeleri bir yazı ekinde Bakanlığa sunulmalıdır.
Tüketicilerce/kullanıcılarca iade edilen depozitolu akümülatörlerin aynı mahiyette yeni bir depozitolu akümülatör ile takas edilmek istenmesi durumunda söz konusu süreç depozito ücretinin iade edilmesi ile aynı kabul edilir. Piyasaya süren işletmelerin bu Usul ve Esaslara atıfla yapılan sözleşme ile yetkilendirmiş olduğu bayileri üzerinden yapılan ve depozitolu akümülatörlerin geri verilmesinin sabit ve sürekli olduğu toptan satış işlemlerinde ve tamir bakım atölyelerinde; atık akümülatörlerin yerine aynı cins ve mahiyette akümülatör verilmesinde de aynı hüküm geçerlidir. Piyasaya süren işletmelerin, bayileri ve/veya tamir bakım atölyeleri ile yaptıkları sözleşmeler ile yönettikleri depozitolu akümülatörler için bayilerin ve/veya tamir bakım atölyelerinin bu akümülatörler için nihai tüketicilere sunumuna yönelik olarak ayrıca bir düzenleme yapmalarına gerek yoktur.
Gelir İdaresi Başkanlığı sistemi üzerinden Düzenli olarak 3 aylık periyotlarla GEKAP Beyanı yapılmalıdır.
Her yıl bir önceki yıl depozito uygulamalarına ilişkin faaliyet aynı yılın Haziran ayının sonuna kadar Bakanlığa sunulmalıdır.
Bakanlıkça talep edilmesi halinde; depozito faaliyetleri bağımsız denetim kuruluşlarına inceletilir ve rapor, talep tarihinden itibaren 3 ay içerisinde Bakanlığa sunulur.
Akümülatör ürünlerinin dağıtımını ve satışını yapan işletmeler, bayiler ve araç bakım ve onarım yerleri,
Piyasaya sürenin belirlediği depozito sistemine katılım sağlamak ve depozito bedelini uygulamakla,
Depozitolu olarak satmış olduğu akümülatörlerin kullanımı sonrasında iade alınmasına yönelik piyasaya sürenlerle koordineli bir şekilde çalışmakla,
Depozito uygulamasına tabi olan akümülatörlerin depozito bedellerini satış belgelerinde göstermekle, iade alınan atık akümülatörler için geri alım belgelerini hazırlamakla,
İade alınan atık akümülatörlerin biriktirilmesi ve depolanmasında görüntü, gürültü, koku, sızıntı gibi çevre kirliliğine sebebiyet verebilecek unsurların oluşmasını engelleyecek gerekli önlemleri almakla,
yükümlüdür.
Depozitoya tabi akümülatörlerin dağıtım ve satışını yapan işletmeler ve araç bakım-onarım yerlerini işletenler, depozitolu akümülatörlerin iade alınması yükümlülüğünü, üretici tarafından oluşturulacak sistem haricindeki kişi ve/veya kuruluşlara devredemez.
Atık akümülatör işlemlerinin MOTAT sistemi üzerinden gerçekleştirilmesi ve işlem esnasında açıklama kısmına ithalatçı/üretici firmanın isminin belirtilmesi zorunluluğu bulunmaktadır.
Akümülatör ürünlerinin Geçici Depolanması ve taşınması
Atık Akümülatörler için Geri kazanım tesisleri ve Akümülatör ürünlerinin dağıtımını ve satışını yapan işletmeler ve araç bakım-onarım yerleri dışındaki Atık Akümülatör geçici depolama alanları, Akümülatör üreticileri veya Akümülatör üreticilerinin yetkilendireceği kişi veya kuruluşlar tarafından kurulabilir.
Bu alanlar için ilgili Valilikten geçici depolama izni alınması zorunludur. Geçici depolama alanlarında Atık Akümülatörler 90 günden fazla tutulamaz. Bu alanlar Valiliklerin denetimi altında faaliyet gösterirler.
Atık Akümülatörlerin geçici depolanması ve taşınması; Bakanlık çevrimiçi sistemi (MOTAT) kullanılarak atık gönderim işlemleri gerçekleştirilir. işlem esnasında açıklama kısmına ithalatçı/üretici firmanın isminin belirtilmesi zorunluluğu bulunmaktadır.
Atık Akümülatörlerin taşınması bölge bayilerine kadar yapılacak taşımalar hariç olmak üzere ilgili İl Müdürlüğünden taşıma lisansı almış gerçek ve tüzel kişilerce yapılır.
Atık Akümülatörlerin dağıtımını yapan işletmelerden Atık Akümülatör ara depolama veya geçici faaliyet belgesi ya da çevre izin ve lisansı almış Atık Akümülatör işleme tesislerine lisanlı araçlar ile taşınması ve taşıma esnasında Bakanlık çevrimiçi sisteminin (MOTAT) kullanılarak Atık Akümülatör gönderim işlemleri gerçekleştirilir.
Her ay düzenli olarak toplanan atık akümülatörleri gösteren kütle denge raporu, Sözleşmeli firmaya bildirilmelidir.
İade alınan atık akümülatörlerin depolanma esnasında olumsuzluklara sebebiyet verecek unsurlara karşı tedbirler alınmalıdır.
Atık Akümülatörlerin bertarafına kadar olan sürecin “Atıkların Karayolunda Taşınması" ile ilgili mevzuat hükümlerine uyulmalıdır.
Pil ve Akümülatörlerin Etiketlenmesi ve İşaretlenmesine İlişkin Kurallar
1-7223 Sayılı Ürün Güvenliği ve Teknik Düzenlemeler Kanunu Madde 9-Ç hükümlerine göre
Üretici/İthalatçı firmanın; İsmi, Kayıtlı ticari Unvanı veya Markası ve kendisine ulaşılabilecek açık Adresi
2- (Apak-Atık Pil Ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği) hükümlerine göre
Madde 33- Pil ve akümülatör ürünlerinin etiketlenmesinde;
- Atık akümülatörlerin ayrı toplanmasını sağlayacak sembol olarak, bu Yönetmeliğin 1 no. ekinde yer alan sembolün üretici tarafından kullanılması,
EK–1 İŞARETLEME SEMBOLÜ
Atık pil ve akümülatörlerin ayrı toplanmasını sağlayacak sembol olarak, aşağıdaki tekerlekli konteyner şekli kullanılacaktır.
- b) …. bu ürünlerin etiketlenmesinde “depozitoludur” ibaresi ile Bakanlık tarafından firmaya verilen kod numarasının yer alması,
- c) Kurşun asit akümülatörlerin üzerinde “Pb” ya da “kurşun” ve “GERİ KAZANILIR” ifadesi yada “GERİ KAZANILACAK AKÜ” ibaresinin bulunması, ayrıca bu ürünlerin dış ambalajlarında da aynı ibarelerin bulundurulması,
Tüketicinin Bilgilendirilmesi
Madde 34- …akümülatör ürünlerin etiketlerinde ise (EK- 4/B) de yer alan uyarı ve bilgileri tüketicilerin ve kullanıcıların görebileceği ve okuyabileceği şekilde bulundurmak zorundadır.
EK–4 B
- Atık akümülatörünüzün içindeki asitli sıvıyı toprağa, suya, kanalizasyona dökmeyiniz.
- Atık akümülatörünüzün plastik kısımlarını soba ve kazanlarda yakmayınız.
- Atık akümülatörleri çocuklardan uzak tutunuz.